تکنولوژی آموزشی در جهان امروز

توليد محتواي الكترونيكي

eLearning يا همان آموزش الکترونيکي امروزه به يکي موضوعات مهمي تبديل شده است که در دنياي اينترنت و مجازي بسيار به آن اهميت داده مي شود. بسياري از سازمان ها ، مراکز علمي و دانشگاه ها امروزه براي ارائه مطالب جديد به علاقه منداني که توانايي حضور فيزيکي در کلاس هاي درس و يا محل هاي آموزشي را ندارند ، مطالب خود را به صورت آموزش هاي مجازي و به شکل جند رسانه اي براي کاربران در شبکه اينترنت قرار داده اند تا علاقه مندان به علوم مختلف اقدام به يادگيري آن ها بدين شکل نمايند. ساخت تصاوير چند رسانه اي براي آموزش هاي مجازي خود مستلزم استفاده از تکنيک هاي خاصي مي باشد. گذشته از موضوعاتي نظير رعايت اصول خاص ساخت آموزش هاي چند رسانه اي که خود شامل نکات ريز و درشت فراواني مي باشد ، موضوعات فني ساخت اين تصاوير نيز از اهميت بسيار فراواني برخوردار مي باشد.

درس (محتواي) الکترونيکيE-content

براي ايجاد آموزش الکترونيکي بايد مفاهيم يک کتاب يا درس با استفاده از ابزارهاي الکترونيک انتقال يابد.بدين منظورلازم است که محتواي کتاب يا درس از حالت معمولي(کاغذي)به حالت ديجيتالي(الکترونيکي) تغيير يابدتا قابل انتقال با ابزار هاي الکترونيکي باشد.براي ايجاد آموزش الکترونيکي (e-learning) نياز به توليد محتواي الکترونيکي (e-content) مي باشد مراحل توليد محتواي الکترونيکي.

1- طراحي:آماده سازي محتوا جهت تبديل به الکترونيکي و تهيه سناريو و مراحل پروژه

ب- توليد:توليد اجزاي مورد استفاده در توليد محتواي الکترونيکي

ج- جمع بندي:ساخت محصولي شامل: متن، عکس، انيميشن، فيلم، صوت+ تعامل که به ارائه محتوا بپردازد.

‌د- انتشار:ارائه محتواي الکترونيکي از طريقCD ياWeb

اجزاي مورد استفاده در توليد محتواي الکترونيکي اين اجزاء در کامپيوتر تحت عنوان فايل ذخيره ميشوند و ما براي تهيه يک برنامه محتواي الکترونيکي به اين نوع فايلها نياز داريم. بنابراين آشنائي مختصري با انواع فايلها براي هر کسي که بخواهد توليد محتواي الکترونيکي کند ضروري است

1- متونText يکي از اجزاء مهم تشکيل دهنده يک محتواي الکترونيکي،متنها هستند.متن ميتواند از نوع ساده باشد ويا ساختار پيچيده تر و قالب بندي شده تري داشته باشد.مسئله اساسي که در متنها بايد مورد توجه قرار گيرد نوع فونت و کد پيچ متن ميباشد. بايد توجه داشت که يک متن که در يک کامپيوتر به درستي در برنامه اي مثلاً واژه پرداز نمايش ميابد، ممکن است در کامپيوتر ديگر کاملاً در هم ريخته باشد و يا اصلاً چيزي غير از آنچه که مورد نظر شماست را نمايش دهد. اما اصلاً فونت و کد پيچ متن چيست؟

فونت: در واقع نوع قلم است و نوع نمايش متن را تعيين ميکند. هر فونت داراي خاصيتهاي ديگري مثل سايز ، ضخامت ، خميدگي و زير خط است. شما بايد از فونت هايي استفاده کنيد که علاوه بر فارسي بودن ، بر اساس کد پيچ انگليسي مرتب شده باشند. کافي است که فونتهاي مورد استفاده در پروژه را بر روي CD توليد محتواي الکترونيکي خود ذخيره نماييد و در قسمت فونت در شاخه ويندوز کاربر به وسيله يک فرمان که در نرم افزار هاي توليد محتواي الکترونيکي موجود است، نصب کنيد.

کدپيچ:کدپيچ در واقع جدولي است که مقادير "اسکي" را به کاراکترهاي مشخص نسبت ميدهد. به عبارت ديگر ، توسط جدول کد پيچ مقادير عددي 0 تا 255 کد اسکي به اشکال يا حروف يک زبان خاص(مثلاًفارسي) نسبت داده مي شوند. در صورتيکه نمي توانيد فارسي بنويسيد ابتدا از طريق ContorolPanel -> Regional&LanguageOptionمطمئن شويد سيستم شما فارسي شده باشد.همچنين ازقسمتAdvanced ،کد پيج زبان فارسي براي نرم افزار هاي غير يونيکد (مثل (Multi Media Builder) نتخاب گرديده باشد.متن ها را مي توانيد به صورت مستقيم داخل برنامه هاي توليد محتواي الکترونيکي بنويسيد. همچنين در صورتيکه متني طولاني در ساير واژه پردازها (مثلاً (MicrosoftWord) آماده داريد ، مي توانيد آن را به قالب صفحات وب((Htmيا(Mht) ذخيره نماييد و در نرم افزار هاي توليد محتواي الکترونيکي از آن استفاده کنيد

2- تصاويرImageفايلهاي تصويري از لحاظ نوع و ساختار بسيار متنوع ميباشند و انواع گوناگوني را شامل مي شوند. اما در يک دسته بندي کلي فايلهاي تصويري را به دو دسته نقشه بيتي و برداري تقسيم مي کنند.فايلهاي نقشه بيتي فايلهائي هستند که اطلاعات تک تک نقاط تصوير را از لحاظ رنگ و مختصات در خود دارند در نتيجه حجم بالايي دارند. اما فايلهاي برداري فايلهائي هستند که معادلات هندسي و رياضي اجزاء تشکيل دهنده تصوير و مسيرهاي رسم شده را در خود دارند بنابر اين ازحجم کمتري برخودار مي باشند. در برنامه هاي مالتي مديا ما با فايلهاي نقشه بيتي سرو کار داريم. براي آشنائي بيشتر با قالبهاي تصويري مهمي که توسط MMB پشتيباني مي شوند و همچنين حجم هر کدام از آنها ، در زير امده است که يک فايل تصويري را در تمام قالبها به همراه حجمشان به شما نشان ميدهد.Bmp=1.25mb Jpg=361kb Gif=450kb Png=940kb Tif=750kb Pcx=1.06mb تصاوير ممکن است از طريق اسکن يک عکس با دستگاه اسکنر ويا استفاده از تصاوير آماده بر روي CDيا اينترنت بدست آيد.براي ويرايش تصاوير مي توانيد از نرم افزار هايي مانند AdobePhotoShopيا UleadPhotoImpact) استفاده نماييد.همچنين نرم افزار RealDrawامکانات خوبي براي ويرايش تصاوير و يا ساخت دکمه هاي مختلف تصويري در اختيار شما قرار مي دهد

3-اصواتSound فايلهاي صوتي نيز از لحاظ تنوع و ساختار انواع زيادي دارند.انواع مهمتر اين فايلهاکه درMMB نيز به خوبي پشتيباني مي شوند عبارتند از:

فايلهاي Wav : اين نوع فايلها از لحاظ کيفيت داراي سطح مطلوبي مي باشند و انواع اصوات و فرکانسها را نيز ميتوانند در خود ذخيره کنند و از لحاظ ظرفيت بسيار حجيم اند زيرا هيچ گونه فشردگي ندارند.

فايل هاي Mp3 : اين نوع فايلهاي موسيقي در سالهاي اخير محبوبيت زيادي يافته و بسيار متداول شده اند. اين فايلها علاوه بر کيفيت بسيار مطلوبي که دارند داراي فشردگي و حجم بسيار پاييني هستند.

فايلهاي Mid : اين نوع فايلها بيشتر براي ذخيره ملودي ها مناسب هستند. در واقع اين نوع فايلها تنها محتوي نت هاي موسيقي به صورت اعداد و فرکانس هستند. از اينرو از لحاظ حجم بسيار اندک مي باشند. حجم اين فايلها معمولآ بيشتر از 100 کيلو بايت نميشود.

فايلهاي Mod : اين فايل نيز در واقع نوع پيشرفته اي از فايل بالا ميباشد. اين فايلها نيز از نظر حجم نسبتآ کوچک هستند اما از نوع قبلي حجيمتر مي باشند.براي توليد يا ويرايش صوت مي توانيد از نرم افزار هايي مانند JetAudioيا SoundRecorder ويندوز استفاده نماييد

4-فيلم ها Filmفايلهاي ويديوئي نيز انواع گوناگوني دارند که مهمترين آنها عبارتند از :
فايلهاي Avi : اين نوع فايلهاي ويديوئي داراي کيفيت مطلوبي بوده ولي از لحاظ حجم هيچ فشرده سازي بر روي آنها انجام نشده و بدين خاطر فايلهاي حجيمي هستند.

فايلهاي Mpeg : اين نوع فايلها داراي کيفيت مطلوبي بوده و از لحاظ ذخيره سازي از الگوريتم فشرده سازي مناسبي برخوردارند و براي فيلمهاي طولاني تر مناسبند.

فايلهاي Dat : اين نوع فايلها فرمت مخصوص ويدئو سي دي مي باشد. اين فايلها نيز از فشردگي خوبي برخوردارند.

فايلهاي Mov : اين فايلها از فشردگي خوبي برخوردار هستند و داراي کيفيت مناسبي نيز هستند. ولي اشکال اينجاست که براي پخش آنها نياز به برنامه مخصوص داريد.

فايلهاي Rm : اين نوع فايلها داراي فشرده ترين فرمت بوده و از کيفيت بالائي نيز دارند.

براي تدوين يا ويرايش فيلم هاي ويدئويي مي توانيد از نرم افزار هايي مانندWindowsMovieMaker يا premire Adobe استفاده نماييد.همچنين از نرم افزارهايي مانند AdobeCaptivate يا SnagItمي توانيد براي تهيه فيلم يا عکس از محيط کار نرم افزار ها يا صفحه نمايش کامپيوتر استفاده نماييد.

5. تصاوير متحرکAnimationتصاوير متحرک ، مجموعه اي از تصاوير هستند که با فاصله زماني مشخص پشت سر يکديگر پخش مي گردند.بنابراين مانند تصاوير به دو دسته نقشه بيتي و برداري تقسيم مي شوند.معمولاً قالب تصاوير متحرک نقشه بيتي، Gif و قالب تصاوير متحرک برداري، Swf مي باشد.براي ساخت يک انيميشن نقشه بيتي از نرم افزار UleadGifAnimatorو براي ساخت انيميشن هاي برداري از نرم افزار هايي مانند AdobeFlash يا SwishMaxاستفاده نمايد.

نرم افزار هاي توليد محتواي الکترونيکي در جمع بندي و توليد يک محتواي الکترونيکي بايد با استفاده از نرم افزار هاي توليد چند رسانه اي،اجزاي مورد نياز براي انجام فرايند آموزش را در صفحه هاي مختلف قرار داد و با ايجاد تعاملات لازم کاربر را در امر آموزش هدايت نمود . نرم افزار هاي چند رسانه اي متعددي وجود دارند که در اين زمينه مي توانند مورد استفاده قرار گيرند.تعدادي از اين نرم افزار ها به صورت حرفه اي براي اين کار استفاده مي شوند که به تخصص بالايي جهت کار با اين نرم افزار ها نياز مي باشد.

در اين ميان نرم افزارMultiMedia Builder يا به اختصار MMB علاوه بر اينکه داراي محيطي ساده است، توانايي هاي لازم ، جهت ايجاد يک محتواي الکترونيکي با قابليت هاي بالا را نيز دارا مي باشد.اين موضوع باعث شده تا افراد زيادي براي توليد محتواي الکترونيکي به آن روي آورند. اين نرم افزار هم اکنون به عنوان نرم افزار عمومي توليد محتواي الکترونيکي شناخته مي شود.

براي انجام پروژه هاي توليد محتواي الکترونيکي نمي توان مجموعه نرم افزار خاصي را منحصر به فرد دانست.

در توليد محتواي الکترونيکي نياز به توليد موارد زير است که براي هر يک نرم افزاري به عنوان پيشنهاد به شما معرفي مي شود:

۱ متن: Acrobat reader, PowerPoint, Presenter

۲ عکس: SnagIt, Photoshop, photoimpact

۳ انيميشن: Flash, Swishmax,Captivate

۴ فيلم:Camtasia, Captivate

۵ صدا: SoundBooth, Sound Fourge, Audition, Captivate

۶ لوگو يا آرم: Xara3D, Flash

۷ اسلايد: PowerPoint, Captivate, Director

۸ آزمون: Captivate, Camtasia, Quiz builder, Elearning builder

۹ صفحه بندي و توليد اتوران:Captivate, Mutimedia Builder, Autorun Enterprise

10 برنامه قابل نصب: Install Shield