161- جدا از جامعه شناسي عمومي، علم تربيت شامل كدام يك از مباحث زير است ؟ 84
الف) تاريخ واقعيت‌ها ب) تاريخ نظريه‌ها ج) جامعه شناسي تربيتي و جامعه شناسي مدرسه اي *د) تمام موارد فوق
162- عقيده دوركيم مبني بر « انساني كه تربيت در صدد تحقق آن دركودك است، آدمي بدان صورت كه طبيعت پرداخته نيست، بلكه انساني است كه جامعه مي‌پسندد» بيان كدام مورد زير است ؟ 85
الف) بيان يكي بودن تربيت اجتماعي و تربيت طبيعي است ب) بيان مطابق بودن اجتماعي و تربيت طبيعي است
*ج) بيان مبانيت تربيت اجتماعي و تربيت طبيعي است د) بيان همسو بودن تربيت اجتماعي و تربيت طبيعي است
163- تربيت حيوان از چه نوع است ؟ 85
*الف)در سطح بيولوژيك است ب) از طريق دستور العمل صورت مي گيرد
ج) از طريق پند و اندرز است د) از طريق هدايت و قانون است
164- چرا تربيت آدمي نمي تواند واجد صنعتي جز اجتماعي باشد؟ 86
الف) زيرا جامعه افراد جوان را براي خود و نه براي خودشان تربيت مي‌كند
*ب) زيرا تصور آدمي خود يك تصور اجتماعي ، يا به قول جامعه شناسان تصوري گروهي است
ج) زيرا تصور آدمي خود يك تصور فردي ، يا به قول جامعه شناسي تصوري انفرادي است
د) زيرا جامعه نيز مي تواند بدون تربيت وجود داشته باشد.
165- تعليم و تربيت نوعي تضمين است كه جامعه عليه ........... و عليه هوي و هوسهاي نا منظم اعضاي جوانش مي‌ميرد؟ 86
الف) عليه پيشامدهاي محتمل و اقدامات غير عاقلانه ب) عليه عصيانها
*ج ) مورد الف و ب د) عليه اقدامات عاقلانه
166- هر جامعه خواهان ادامه حيات مي كوشد درچه جهتي بهبود حاصل كند؟ 87
الف) در جهت كمال مطلوبها ب) در جهت معتقدات مذهبي ج) در جهت باور و نگرش‌ها *د) همه موارد
167- هر نسل بخشي از سرمايه فكري خود را از طريق ........................ به نسل بلافلاصله بعد منتقل مي‌كند 88
*الف) تعليم و تربيت ب) فقط آموزش ج) فقط پرورش د)فطرت
168- احتمالا هر چند سال يكبار، روحيه عمومي دگرگون مي شود و جهتي تازه مي‌يابد؟ 89
الف) يكبار *ب) هر سي سال ج) هر چهل سال د) هر پنجاه سال
169- مخالفت نسل تازه به ميدان آمده با نسل گذشته به چه علت است ؟90
الف) زيرا نسل جوان به دنبال پند و اندرز است ب) زيرا نسل جوان بدنبال تجدد طلبي نيست
*ج)زيرا نسل جوان تمايل دارد بر استقلال خويش تاكيد ورزد د) زيرا نسل جوان متكي بر نسل قديم است
170- معناي تربيت به مثابه تكامل اجتماعي كداميك از گزينه‌هاي ذيل است؟ تربيت وابستگي اجتماعي است، ........... 91
الف) همان طور كه ناسازگاري با محيط مادي دارد ب) همان طور كه ناسازگاري با محيط اجتماعي دارد
ج) همان طور كه سازگاري با محيط معنوي هم دارد *د) سازگاري با محيط مادي هم هست
171- مساله تناقص اجتماعي يعني: تربيت براي دست يافتن بر ارزش‌هاي 93
*الف) عاليه تمدن و معنويت راهي جز جامعه ندارد ب) مادي و معنويت راهي جز جامعه ندارد
ج) معنوي و معنويت راهي جز جامعه ندارد د) قانوني و معنويت راهي جز جامعه ندارد
172- اجتماع و طبيعت ماده‌اند بنابراين كه ابزار طبيعي بايد صورتي ......................... داشته با ابراز اجتماعي ........................كامل داشته باشد تابتوان از هر يك از اين دو حذاكثر استفاده را كرد؟ 94
الف) مطلوب – ثبات *ب) مطلوب – انطباق ج)ثابت – انطباق د) ثابت – مطلوب
173- رسالت فلسفه تعليم و تربيت عبارت است از : 95
الف- سازمان بخشيدن ، وحدت بخشيدن ب) تاليف بي وقفه وجود انساني
*ج)سازمان دادن- وحدت بخشيدن- تاليف بي وقفه موجود انساني د) سازمان دادن- تاليف بي وقفه وجود انساني
174- مساله اساسي تربيت، مساله بازگشت به خويشتن است يعني : 95
الف)بازگشتي كه مستلزم گذشت از طبيعت ثانوي است
ب) بازگشتي كه مستلزم گذشت از طبيعت اجتماعي است
ج) بازگشتي كه مستلزم گذشت از وحدت دروني است
*د) بازگشتي كه مستلزم گذشت از طبيعت ساخته و پرداخته نخستين به مقتضيات باطني سازنده وجدان معنوي است
175- آيا تربيت سبب ظهور وجداني جديد كه در خود موجود ريشه نداشته باشد مي‌شود؟ 96
*الف) خير ب) بلي ج) اصلا د) گاهي اوقات
176- تاثير، برخود با ............................امكان پذير است و چون موجود انرژي هاي ملازم وجدان خويش را كه همان قوانين مربوط به طرز كار ان است به كار مي گيرد؟96
الف)اجتماع پذيري *ب) خودسازي ج) طبيعت پذيري د) جهان پذيري
177- تربيت از طرف مربي ...................................و از طرف مورد تربيت ...................................است ؟ 97
الف) تنبّه – تذكر ب) تنبّه – تشويق *ج) تذكر – تنبّه د)تذكر- تشويق
178- تربيت واقعي كم است . آنچه تربيت ناميده مي‌شودچيست ؟ آنچه تربيت ناميده مي‌شود.................. 97
الف) خو گرفتن به راه و رسم زندگي يا مبادله معلومات نيست ب) همچون معلومات علمي است
ج) همچون معلومات تكنولوژيك است *د) غالبا چيزي جز خو گرفتن به راه و رسم زندگي يا مبادله معلومات نيست
179- اقدام تربيتي در آغاز چگونه بايد باشد ؟ اقدام تربيتي بايد ............ 98
*الف) درآغاز تلقين مداوم واشباع تدريجي باشد ب) درآغاز مشهود باشد
ج) درآغاز ، به صورت يكباره غلبه پيدا كند د) درآغاز به صورت اشباع يكباره باشد
180-كدام يك از تعاريف زير صحيح نمي باشد؟ 98
الف) دست آموز كردن يعني درموجود زنده عاداتي تشكيل شود و موجب سرگرمي مي‌شود
*ب) دست آموز كردن درپي غريزي كردن حركات حيوان است
ج)اهلي كردن به تربيت نزديك تر است
د) اهلي كردن براي خدمت به آدميان و به صورت اعمال سودمند اجرا مي شود
181- كدام يك از گزينه هاي زير صحيح مي باشد؟ 100
الف) تربيت چيزي نيست جز دست آموز كردن ب) تربيت چيزي نيست جز اهلي كردن
*ج) تربيت چيزي جز دست آموز كردن، اهلي كردن و اجتماعي بارآوردن است د) تربيت چيزي نيست جز اجتماعي بار آوردن
182- تربيت چه موقعي موفقيت آميز است؟ تربيت وقتي موفقيت آميز است كه........................ 100
الف) به تصلب و ماشيني شدن قواي حياتي بيانجامد ب) حركات خودبخودي و طبيعي قطع شود
ج) انرژي هاي برتر را به سود انرژي هاي پست تر تحت نظم درآورد *د) به نوعي نرمي و انعطاف ، نوعي غنا و نوعي رهايي و آزادي منتهي شود
183- چرا تربيت به ناچار با اجتماعي بارآوردن كودك آغاز مي‌شود؟ 101
الف)زيرا آدمي از لحاظ امكانات انضمامي خود موجودي محدود است
ب) زيرا شكوفايي انرژي‌هاي عالي وي جز با صرفه‌جويي و محدود كردن انرژي‌هاي داني ميسر نيست
ج)زيرا سهم ماشيني شدن رفتار در تربيت بويژه در سنيني كه كودك نياز به بيشتري به راهنمايي دارد موجب صرفه جويي در نيروها مي شود
*د)تمام موارد
184- كاربرد ابراز اجتماعي شدن (نظير زبان، خط ...) چه موقع به صورت دست‌اموز كردن در مي‌آيد؟ 101
*الف) وقتي از طريق تمرين و تكرار آموخته شود ب) وقتي به صورت اشباع يكباره باشد
ج) وقتي به صورت عزيزي در آيد د) وقتي به صورت فطري در آيد؟
185 - چگونه می توان موانع موجود در راه تعليم و تربيت واقعی را از پيش پای مربّی برداشت و به او در اين مسئله مهم کمک کرد؟ الف) با صبر و حوصله و بی نظری و مطمئن در اين راه قدم برداريم. ب) گام نخست آنست که سعی کنيم به تصور روشنی از حالت کمال مطلوب برسيم. ج) بايد آراءصاحبنظران را پس از تحليل ،يکپارچه کنيم و در کاربرد اصول از هر گونه پيش داوری پرهيز و روش آزمايشی را درپيش گيريم. * د) همه موارد صحيح می باشد.
پرسش هاي تشريحي
1 - چرا تعریف علم تربیت مانند خودتربیت دشواراست ؟ 55
زیرا هنوز در باره ی موضوع ، محتوا و روش آن اتفاق نظر وجود ندارد و علم بودن آن مورد تردید است.
2 - پداگوژی از ریشه یونانی به چه معناست ؟ 57 پداگوژی از ریشه یونانی است و آن وظیفه ی برده ای بوده که اداره و هدایت اطفال را به عهده داشته است .
3 - مبانی تعلیم و تربیت را به چند دسته تقسیم می کنند ؟ توضیح دهید ؟ 61
دو دسته ، مبانی علمی و مبانی فلسفی ؛ مبانی علمی آموزش و پرورش با توجه به ویژگی های زیستی ، اجتماعی و روانی مورد تربیت مشخص می شود ومبانی فلسفی آموزش و پرورش از ملاحظات اخلاقی و فلسفی مربوط به طبیعت آدمی و هدفها و غایات تربیت افراد استنتاج می شود .
4 - وجه تمایز انسان از سایر موجودات چیست ؟ توضیح دهید ؟ 63
وجه تمایز انسان از سایر موجودات نفس ناطقه یعنی قوت ادراک معقولات و قدرت تمیز قبیح از جمیل و ممدوح از مذموم است . تربیت آدمی باید متوجه تقویت این صفات باشد .
5 - علم تربیت مستلزم آشنایی با چه مباحثی است ؟ 64
الف) شناخت قوانین کلی حیات (زیست شناسی عمومی )
ب) شناخت قوانین خاص مربوط به ریخت شناسی تشریح و وظایف اعضا آدمی (زیست شناسی انسانی)
ج) شناخت شرایط رشد خاص آدمی
د) شناخت اشکال مختلف که حیات آدمی به خود تواند گرفت .
هـ) شناخت شرایطی را که در آن ها عمل تربیتی می تواند در مورد موجود زنده اعمال شود و آثاری که عمل تربیتی بر ارگانیزم می گذارد .
6 - وجدان چگونه طبیعتی دارد ؟66
وجدان طبیعتی دارد که آن را از دیگر نمودهای عالم وجود مثلا از لحاظ حساسیت نسبت به حقایق یا بی نظری در فتاوی متمایز می کند .
7 - نظریه روسو در باره ی طبیعت در معنی کلی چیست ؟ 68
روسو می نویسد : رفتار طبیعت با جانورانی که مراقبت از آن ها را به عهده دارد حاکی از رجحانی است که گویی نشانه ی حسادت شدید وی در باره ی استفاده از این حق است .
8 - فرق بین فطرت و غریزه چیست ؟ 72
فطرت مانند غریزه و طبیعت یک امر تکوینی است ، یعنی جزء سرشت انسان و غیر اکتسابی است . امری است که از غریزه آگاهانه تر است . انسان آن چه را که می داند می تواند بداند که می داند . یعنی انسان یک سری فطریات دارد و میداند که چنین فطریاتی دارد . فرق دیگری که فطریات با غرایز دارد این است که غرایز در محدوده ی امور مادی است ولی فطریات مربوط می شوند به مسائلی که ما آن ها را مسائل انسانی یا مسائل ماوارء حیوانی می نامیم .
9 - از نظر معارف اسلامی ریشه ی ارزش های انسانی د رکجاست و به چه می انجامد ؟ 72
همه ی آن چیزهایی که مسائل انسانی و ماوراء حیوانی و ارزش های انسانی می نامیم از نظر معارف اسلامی ریشه در نهاد و سرشت انسان دارد . اصالت انسانی و انسانیت درگرو قبول فطریات است .
10 - دو معنی تربیت طبیعی را بنویسید ؟ 76
1- تربیت طبیعی می تواند مطلقا منفی باشد و نسبت به نیکی طبیعت اعتماد کامل از خود نشان دهد : در صدد شکوفایی همه تمایلات فکری ، اجتماعی و اخلاقی و هنری باشد و عمدا از هر گونه تاثیر تحمیلی و تلقینی روی وجدان کودک بپرهیزد 2- تربیت طبیعی تربیتی است که هدفی جز هدفهای تربیتی مندرج در طبیعت موجود را نمی پذیرد به همین علت همه ی جنبه ی تصنعی و تمامی دروغ ها را در زندگی اجتماعی مردود می شمارد..
11 - تصور روسو از تربیت طبیعی چه بود ؟ 76
روسو توصیه می کرد پیرامون کودک حصاری به وجود آوریم و ... بلد باشیم در کار طبیعت هیچ گونه دخالتی نکنیم تربیت نخستین به هیچ وجه تعلیم فضیلت و حقیقت نیست ، بلکه حفظ قلب از فساد و حفظ روح ا زخطاست .
12 - تربیت نمی تواند اصولا و منظما ضد طبیعت باشد یعنی چه ؟ 82
امکان دارد که ریاضت رادر هر نوع تربیتی سهمی باشد و یا امکان دارد که در بعضی موارد استثنایی ریاضت و ترک دنیا هدف و غایت تربیت به شمار آید اما تربیت نمی تواند به تمامی مبارزه علیه طبیعت باشد . بر عکس تربیت باید موجود را چنانکه هست دراختیار بگیرد و او را به مقصدی که د رطبیعتش پیش بینی شده ، و د رذاتش مقدر شده است برساند .
13 - معنای طبیعت در موجود تربیت پذیر را توضیح دهید ؟ 83
منظور از طبیعت ساخت واقعیت است ، ساختی که بطور عینی بر ما ظاهر می شود و گرایش دارد به این که خود را یکسان و دست نخورده بر حسب قوانین خاص خویش و نتیجه با همه توان یک چرخه از پیش سوار شده حفظ کند . طبیعت موجود موردتربیت را به مثابه قانون اساسی اولیه ای است که در آغاز از طریق وراثت تعیین و د راو تثبیت شده است .
14- در رابطه تربیت با جامعه شناسی ، علم تربیت شامل چه چیزهایی می باشد ؟ 84
الف ) تاریخ واقعیتها یعنی موسسات تربیتی
ب) تاریخ نظریه ها با توجه به شرایط اجتماعی پیدایش آنها و همچنین بازتابی که در مورد تحول جریانات تربیتی داشته اند .
ج) جامعه شناسی تربیتی به معنای اخص که عبارت است از مطالعه ، مقایسه ای طرز کار نظامهای مدرسه ای به طریقی که یاری آن عملکرد نظامها با اوضاع و احوال عمومی محیط اجتماعی سازگار می شوند .
د) حتی می توان یک جامعه شناسی مدرسه تصور کرد که عبارت باشد از مطالعه گروه هایی که عمل تربیتی بطور جمعی در باره ی آنان اعمال می شود .
15 - تربیت از نظر دورکیم را بنویسید ؟ 85
دورکیم می نویسد : انسانی که تربیت در صدد تحقق آن د رکودک است ، آدمی بدان صورت به طبیعت نپرداخته بلکه انسانی است که جامعه می پسندد بیان مباینت تربیت اجتماعی و تربیت طبیعی صریح تر ازاین ممکن نیست .. این مبانیت به تصور دورکیم از جامعه ، ساخت جامعه و کنش آن مربوط است . چنین تصوری لزوما ایجاب می کند که تربیت د رجامعه ، از طریق جامعه و برای جامعه صورت گیرد .
16 - مخالفت نسل تازه به دنیا آمده (نسل جوان) با نسل گذشته به چه علت است ؟ 90
بدین علت است که هوای جانشینی او را در سر دارد لذا ؛نسل جوان تمایل دارد بر استقلال خویش تاکید ورزد ، نسل جدید بدنبال تجدد طلبی است ، نسل جدید به دنبال پند و اندرز نیست .
17 - مساله اساسی تربیت ، مساله بازگشت به خویشتن است یعنی چه توضیح دهید ؟ 95
مساله انسان و تربیت مساله بازگشت به خویشتن است یعنی گذشت از طبیعت یعنی به مقتضیات باطنی سازنده ی وجدان معنوی . یعنی تربیت عبارت است از تاثیر گذاشتن بر طبیعت و اجتماع برای در آوردن آن به صورت معنوی و روحانی .
18 - تفاوت دست آموز کردن ، اهلی کردن و تربیت کردن را توضیح دهید ؟ 99
دست آموز کردن درس غریزی کردن حرکات حیوان است ولی اهلی کردن به تربیت نزدیکتر است .اهلی کردن نوعی دست آموز کردن ولی پیچیده تر از آن است . اهلی کردن غرایز را عمیق تر از دست آموز کردن به کار می گیرد و به دگرگونیهای پایدار در طبیعت حیوان منجر می شود . و تربیت چیزی جز دست آموز کردن ، اهلی کردن و حتی اجتماعی بار آوردن است . تربیت هدف هایی را که نسبت به وجود موجود مورد تربیت بیگانه باشد ، دنبال نمی کند . تربیت در صدد تحقق کامل موجود و در پی شکوفایی کامل جنبه های اصل وجود او است .
19 - کاربرد ابزار اجتماعی شدن (نظیر خط ، زبان و...)چه موقع به صورت دست آموز کردن در می آید ؟ 101
کاربرد آنها لزوما از طریق تمرین و تکرار آموخته می شود و د رخلا ل این تمرین و تکرار تربیت بیش و کم به صورت دست آموز کردن در می آید .
20 - وجدان چگونه به هدف های خاص خود می رسد ؟ 105
وجدان جز از این راه که هدف های وجدان های دیگر را بنابر نقطه نظر خاص خویش از آن خود کند و متقابلا خود از جامعه ای که بادیگران تشکیل می دهد تمکین کند ،به هدف های خاص خود نتواند رسید . این اتفاق از نظر روحی بالاترین کمال مطلوبی است که حیات طالب آن است . لذا همین توافق روحی برترین هدف تربیتی است که وقف پیروزی جنبه های انسانی شده باشد .
21 - در شرایط جدید از فلسفه ی تعلیم و تربیت چه انتظاراتی می رود (2 مورد ) ؟ 107
1 - به تلاشهای خود برای تعیین و تصریح هدفهای غایی تربیت با توجه به شرایط و مقتضیات زندگی فردی و جمعی انسان در عصر حاضر ادامه می دهد .
2. اعتبار نتایج حاصله از تحقیقات جدید علمی را با توجه به احتیاجات اساسی انسان د راوضاع و احوال فعلی جهان مورد نقد و بررسی مجدد قرار دهد .
22 - روشهای فلسفی را در زمینه ی تعلیم و تربیت نام ببرید ؟ 110
1- روش تاریخی 2- تامل و بازنگری 3- روش تحلیل منطقی 4- روش برهان خلف 5- جدل
23 - کدام روش فلسفی در زمینه ی تعلیم و تربیت در کشورهای آنگلوساکسون طرفدار دارد آن را به اختصار توضیح دهید؟ 112
روش تحلیل منطقی است و آن عبارت است از مورد سوال قرار دادن سلسله براهین و استدلالهای تربیتی ، تعریف اصطلاحات ، تحلیل قواعد و بررسی شیوه ی استدلال آن تا جایی که به آشکار کردن ابهامات و تضادها بیانجامد .
24 - زمینه های تغذیه کننده ی آرزوها در قلمرو تعلیم و تربیت نشانگر چیست ؟ 116
زمینه ی تغذیه کننده ممکن است دین ، فلسفه یا ماوراء الطبیعه باشد می توانند مستند به گفته ی عقلاء یا صلحا یا پیامبران الهی باشد . همچنین ممکن است ساخت فسیل شده ی کشمکشهای اجتماعی ، سیاسی و ایده ئولوژیک ازمنه ی قدیم باشد .
25 - یونسکو مقدمات و شرایط همبستگی جهانی مورد نظر را چگونه بیان می کند ؟ 119
باید نخست در باره ی نظام ارزشی واحدی به توافق رسید و بررسی ملازمات آن را بالاتفاق پذیرفت ارزش عدالت ، تساوی ،آزادی ، همبستگی و جز آنها. این ارزشها بر استثمار دو گانه ای مبتنی خواهد بود اقرار و اعتراف به وحدت جامعه بشری در عین تنوع ملتها ، نژادها و فرهنگ هایش ، تایید تمایل به زندگی دسته جمعی که نه فقط همچون ضرورت ادامه حیات یا زندگی مشترک بلکه همچون گزینش سرنوشتی که باید با تشریک مساعی بنی آدم و در سایه احساس مسئولیت مشترک نسبت به آینده نوع تحقق پذیرد احساس شود احساسی که تنها از طریق تعلیم و تربیتی متاثر از فلسفه مذکور در افراد حاصل تواند شد .
26 - چهار نکته از نکاتی که در باره ی مقوله هدفهای غایی در زمینه تعلیم و تربیت است ذکر کنید ؟ 122
1- هدفهای غایی از سنتهای اجتماعی اعم از دینی و غیر دینی مایه می گیرد.
2- هدفهای غایی نمی توانند محصول تصورات انتزاعی ذهن فیلسوف باشند و نیز کمتر از آن ممکن است مجموعه تصمیمات اتخاذ شده از سوی دولتمردان یا منبعث از اراده سیاسی باشند و غایات تربیتی تکرار اجمالی و گزارش بازسازی تاریخ و جامعه شناسی در پرتو آینده فکری است و هم چنین بر بینش فلسفی در مورد آدمی و د ر مورد جهان مبتنی است . 3- غایات تربت به خصوص وقتی ماخود یا متاثر از سنتهای اجتماعی باشد به آسانی نزد جوامع مختلف مقبول واقع می شود و این وضع از یک سو زاییده فطرت مشابه آدمی در ملل و اقوام مختلف است که باعث می شود که همه آدمیان صرفنظر از اجتماعی شدن بی غرضانه به کمال مطلوبهای فردی و جمعی بیندیشند و درهر مورد به تصور واحدی برسند 4- اصطلاح غایات تربیت که مبین و سیع ترین و جهانی ترین مجموعه تمنیات نوع بشر است معمولا به همین صورت درقانون اساسی یا قوانین فرهنگی ملل مختلف منعکس است . قسمت اعظم اهداف کلی که نسبت به غایات دقیق ترند و به واقعیت نزدیکتر از همین مدارک استنتاج می شوند .
27 - غایات چند دسته اند نام ببرید ؟ 124
1 - غایات ابزاری ، بی واسطه و کوتاه مدت 2- غایات ضمنی و دراز مدت
